Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012

ΕΛΑ, ΟΠΟΙΟΣ ΚΙ ΑΝ ΕΙΣΑΙ, ΤΕΧΝΗ

Έλα. Έλα όποιος κι αν είσαι.
Έλα.
Αν είσαι άπιστος ή αν λατρεύεις τα είδωλα.
Έλα.
Ετούτο το κατώφλι δεν είναι της απόγνωσης.
Τους όρκους σου εκατό φορές και αν πάτησες
έλα.
Αν είσαι Πέρσης Έλληνας ή Τούρκος
μάθε τη γλώσσα αυτών που δεν έχουν γλώσσα.

(Τζελαλαντίν Ρουμί)

Τετάρτη 1 Αυγούστου 2012

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠ' ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΤΡΕΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ, ΕΙΡΗΝΗ

(σύντομα αποσπάσματα απ' την αρχή και το τέλος του πεζού τμήματος του βιβλίου και απ' το ποίημα "Παιδιά στρατιώτες" που συμπεριλαμβάνεται στο ποιητικό τμήμα)

Αναλαβαίνοντας την ξενάγηση σε κάποιες πανανθρώπινες αρχές κι αντίληψες δεν αρκεί να τις έχεις μελετήσει στις σελίδες ενού βιβλίου. Επιβάλλεται να σαι ή να θες να γίνεις κι ο ίδιος ταξιδευτής και σα τέτοιος να μην αρκείσαι στη θέαση, παρά να κουβαλείς στους ώμους σου ολάκερη τη Γης μ όλα τα πλάσματά της. Να τα φορτώνεσαι κάθε φορά και να τα σέρνεις μαζί σου, νιώθοντας μολαυτά ανάλαφρος απ τη γοητεία αυτής της ανισόβαρης προσπάθειας. Να πορεύεσαι ετσιδά φορτωμένος, σιγοτραγουδώντας ή κλαίγοντας, βαδίζοντας, τρέχοντας, παραπατώντας στο πολύ σκοτάδι ή στο πολύ φως και να κερδίζεις πάλι το θάρρος σου διασταυρώνοντας την πίκρα ή την αγωνία σου με το χαμόγελο εκεινών που ανασαίνουν στη φούχτα της καρδιάς και της σκέψης σου.

*

Μην αφήνεις αυτά τα γλυκά ονείρατα- με μια συμπεριφορά περίεργης αυτομείωσης -τυλιγμένης σε ασφυχτικό σελοφάν- να εκκολαφτούν σε μια κρύα θάλασσα. Πέταξε, μες απ τις συμπληγάδες των πόλεμων και των πλαστών «κυρίαρχων» θνητών, αλώβητος ή λαβωμένος για να μη θρυμματίσεις κι εσύ τους ιερούς σταλαχτίτες όλων των λαών σε μια ζωή δίχως έλεος.

Δώσε μιαν υπόσχεση. Να μη μείνουν άλλο άθιχτες οι θλιβερές ανθρώπινες μέρες και να ρθουν οι μελλούμενες πανανθρώπινες. Πες «θα διαγράψω τη στενοκέφαλη χωμάτινη ποινή μου. Θα κάνω κι εγώ, μόνος μου αλλά και μ άλλους, κάτι μεγάλο. Θα ταξιδέψω για την  Ε ν ω μ έ ν η  Π α ν α ν θ ρ ώ π ι ν η  Α ν α τ ο λ ή».


*


ΠΑΙΔΙΑ-ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ
.......................................
Πού να βρεις το στίγμα μιας
ανέμελης παιδικής προσευχής
πριν απ’ τον ζεστό βραδινό ύπνο,
με τα χέρια ενωμένα γλυκά πάνω
στο στήθος και μια κούκλα
στο μέρος της καρδιάς.

Πώς να θαμπώσεις το τζάμι
του μέλλοντος, που δεν τα περιμένει
με θαυμαστικά, όπως τους ταιριάζει.

 Γιώργος Τσακιράκης, Κρης

Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2012

ΜΠΕΚΕΡΕΛ ΚΑΙ ΚΙΟΥΡΙ, ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Από το τέλος του προηγούμενου (19ου) αιώνα, χάρη στους επιστήμονες Ερρίκο Μπεκερέλ και Πιερ Κιουρί, η επιστήμη είχε τις πρώτες μαρτυρίες για την πυρηνική δύναμη. Ο Μπεκερέλ το 1896 έβαλε τυχαίως στο συρτάρι του ένα φωτογραφικό φιλμ και μια πετρούλα που περιείχε ουράνιο, ένα από τα σπάνια στοιχεία της φύσεως. Σαν κάποια μέρα θέλησε να χρησιμοποιήσει το φιλμ, το φιλμ είχε αυτομεταχειριστεί. Όλες οι πλάκες είχαν φωτογραφίσει την πετρούλα του συρταριού. Παραξενεύτηκε, ερεύνησε και ανακάλυψε. Κάποιοι κρύσταλλοι της πετρούλας με το ουράνιο εκπέμπανε ακτινοβολία με αδιάκοπη ροή. Ονομάστηκε "Ακτινοβολία Μπεκερέλ". Δυο χρόνια αργότερα, ο Κιουρί και η σύζυγός του Μαρία, προχώρησαν τις έρευνες. Τη μυστηριώδη ακτινοβολία την ονόμασαν "Ραδιενέργεια".


Πέντε χρόνια αργότερα, το 1903, ο Μπεκερέλ λίγο πρωτού πάρει το Νόμπελ, διαπίστωσε, ότι τα μπουκαλάκια με το ουράνιο που κουβαλούσε στην τσέπη του, του είχαν κάψει το μηρό. Την ίδια διαπίστωση έκανε και ο Κιουρί την επόμενη χρονιά, οπότε, μαζί με τη γυναίκα του , πήρε κι αυτός το Νόμπελ. Ο Μπεκερέλ και ο Κιουρί τα αμέσως επόμενα χρόνια πέθαναν από καρκίνο. Η Μαρία, ακτινοβολημένη λιγότερο απ' τον Πιερ, πήρε κάποια μέτρα προστασίας. Πέθανε το 1934, και αυτή από ραδιενέργεια. Το ημερολόγιό της παραμένει ακόμα κλειδωμένο σε ειδικό συρτάρι. Είναι τόσο ραδιενεργό , που δεν πρέπει να το πιάσουν χέρια.............................................................................
Μετά το 1950 οι Αμερικανοί στο νησί Μπικίνι κάνανε ατομικές δοκιμές, αφού πρώτα απομάκρυναν τους κατοίκους. Από το Ρόντζελαπ, εκατό και πλέον χιλιόμετρα μακριά από το Μπικίνι, δεν διώξανε τους ιθαγενείς. Η μετεωρολογία προέβλεπε κατά την ημέρα της δοκιμής να φυσάει αντίθετος προς το νησί άνεμος. Μα μετά την έκκρηξη ο άνεμος άλλαξε πορεία και ραδιενέργεια "άλλαξε τα φώτα" και...το όνομα του Ρόντζελαπ.
Οι τραγικές συνέπειες του λάθους της μετεωρολογίας, της αλλαγής του αέρα, αποκρύβησαν. Κάθε επικοινωνία με το νησί απαγορεύτηκε. Ήταν επικίνδυνη...


Το 1980 ο δημοσιογράφος Ο' Ρουσκ, αψηφώντας τους κινδύνους, τις απαγορεύσεις, βρήκε τρόπο να φτάσει στο Ρόντζελαπ. Με την επιστροφή του πληροφορούσε την οικουμένη.


: Έφτασα στο "Νησί του θανάτου" τριάντα χρόνια μετά το τραγικό λάθος της μετεωρολογίας. Εκεί έμαθα τα αμάθητα, είδα τα απίστευτα. Οι κάτοικοι είχαν πεθάνει, εκτός από κάτι λίγους. Μα κι αυτοί ήταν βαριά άρρωστοι, κυρίως από καρκίνο του θυρεοειδούς. Οι γυναίκες δεν μένανε έγκυες, Κάτι λίγες που τα κατάφεραν, γέννησαν πρόωρα. Όχι όμως παιδιά...Και η γενιά των δοκιμών στο Μπικίνι ήταν η αμέσως επόμενη μετά τη γενιά της Χιροσίμα. Οι σημερινές γενιές δεν συγκρίνονται με τις πρώτες. Είναι χιλιάδες φορές καταστρεπτικότερες. Είναι ικανές για τα πιο απίθανα πράγματα.


Θεέ και Κύριε! Μια τέτοια φοβερή δύναμη σαν τη ραδιενέργεια  ποιος θα την τιθασεύσει;...Ποιος θα περιγράψει τα πέρα από κάθε φαντασία;...Ο άνθρωπος δεν έχει κανένα μέσο, κανέναν τρόπο, ώστε να μπορεί να εξαναγκάσει ένα ραδιενεργό σώμα να μην είναι ραδιενεργό.


"Παγκόσμιος Συναγερμός για το Περιβάλλον και την Ειρήνη", Λάμπης Λούκος

ΕΝΑΣ ΥΜΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΗ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το 1855 δεν υπήρχε οικολογία. Ο άνθρωπος δεν είχε ακόμα βουληθεί να ξεμπουντουλώσει το μέγα και κοινό οίκο κάθε ζωής. Και όμως. Τότε γράφηκε ένα από τα ωραιότερα ίσως τραγούδια αγάπης για τη Γη. Ποιητής του ήταν ο αρχηγός μιας φυλής Ινδιάνων. Σιάτλ τον λέγανε. Το όνομά του φέρει τιμητικά η πρωτεύουσα της Πολιτείας Ουάσιγκτον, στα βοριοδυτικά της Αμερικής, στα σύνορα με τον Καναδά.


Αφορμή για να συνθέσει ο Σιάτλ τον ύμνο της Γης στάθηκε ένα γράμμα, που του είχε στείλει ο δέκατος τέταρτος Πρόεδρος των Η.Π.Α. (1853-1857) Φραγκλίνος Πηρς. Με το γράμμα αυτό ο Πρόεδρος ζητούσε απ' τον αρχηγό να πουλήσει στις Η.Π.Α. την περιοχή της φυλής του.
Την επιστολή έφερε στη δημοσιότητα  η Κυβέρνηση των Η.Π.Α. στις 4 Ιουλίου του 1976, με την ευκαιρία των διακοσίων χρόνων της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας. Είναι ένα κείμενο προφητικό για την οικοκτόνα εποχή μας και την άκαρδη λευκή φυλή, την υπεύθυνη για τη συντελούμενη καταστροφή της Γης. Η μετάφραση είναι του Ζήσιμου Λορεντζάτου.


"Ο μεγάλος αρχηγός στην Ουάσιγκτον μηνάει πως θέλει να αγοράσει τη γη μας. O μεγάλος αρχηγός μηνάει ακόμα λόγια φιλικά και καλοθέλητα. Καλοσύνη του, γιατί ξέρομε πως αυτός λίγο τη χρειάζεται αντίστοιχα τη φιλία μας. Την προσφορά του θα τη μελετήσομε, γιατί ξέρομε πως, αν δεν το πράξομε, μπορεί ο λευκός να προφτάσει με τα όπλα και να πάρει τη γη μας.
Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό - τη ζέστα της γης; Για μας μοιάζει παράξενο. Η δροσιά του αγέρα ή το άφρισμα του νερού ωστόσο δε μας ανήκουν. Πώς μπορείτε να τα αγοράσετε από μας; Κάθε μέρος της γης αυτής είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει είναι, στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου, ιερό.
Ξέρομε πως ο λευκός δεν καταλαβαίνει τους τρόπους μας. Τα μέρη της γης, το ένα με το άλλο, δεν κάνουν γι' αυτόν διαφορά, γιατί είναι ένας ξένος που φτάνει τη νύχτα και παίρνει από τη γη όλα όσα τού χρειάζονται. Η γη δεν είναι αδερφός του, αλλά εχθρός που πρέπει να τον καταχτήσει, και αφού τον καταχτήσει, πηγαίνει παρακάτω.
Με το ταμάχι που έχει θα καταπιεί τη γη και θα αφήσει πίσω του μια έρημο. Η όψη που παρουσιάζουν οι πολιτείες σας, κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου. Όμως αυτό μπορεί και να συμβαίνει επειδή ο ερυθρόδερμος είναι άγριος και δεν καταλαβαίνει.
Αν αποφασίσω και δεχτώ, θα βάλω έναν όρο. Τα ζώα της γης αυτής ο λευκός θα πρέπει να τα μεταχειριστεί σαν αδέρφια του. Τι είναι ο άνθρωπος δίχως τα ζώα; Αν όλα τα ζώα φύγουν από τη μέση, ο άνθρωπος θα πεθάνει από μεγάλη εσωτερική μοναξιά, γιατί όσα συμβαίνουν στα ζώα, τα ίδια συμβαίνουν στον άνθρωπο.
Ένα ξέρομε, που μπορεί μια μέρα ο λευκός να το ανακαλύψει: ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός. Μπορεί να θαρρείτε πως Εκείνος είναι δικός σας, όπως ζητάτε να γίνει δική σας η γη μας. Αλλά δεν το δυνόσαστε. Εκείνος είναι Θεός των ανθρώπων. Και το έλεός Του μοιρασμένο απαράλλαχτα σε ερυθρόδερμους και λευκούς. Αυτή η γη Του είναι ακριβή. Όποιος τη βλάφτει, καταφρονάει το Δημιουργό της. Θα περάσουν οι λευκοί - και μπορεί μάλιστα γρηγορότερα από άλλες φυλές. Όταν μαγαρίζεις συνέχεια το στρώμα σου, κάποια νύχτα θα πλαντάξεις από τις μαγαρισιές σου. Όταν όλα τα βουβάλια σφαχτούν, όταν όλα τα άγρια αλόγατα μερέψουν, όταν την ιερή γωνιά του δάσους τη γιομίσει το ανθρώπινο χνότο και το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου με το βουητό τους, τότες πού να βρεις το ρουμάνι; Πού να βρεις τον αϊτό; Και τι σημαίνει να πεις έχε γεια στο φαρί σου και στο κυνήγι; Σημαίνει το τέλος της ζωής και την αρχή του θανάτου.
Πουθενά δε βρίσκεται μια ήσυχη γωνιά μέσα στις πολιτείες του λευκού. Πουθενά δε βρίσκεται μια γωνιά να σταθείς να ακούσεις τα φύλλα στα δέντρα την άνοιξη ή το ψιθύρισμα που κάνουν τα ζουζούνια πεταρίζοντας. Όμως μπορεί, επειδή, καταπώς είπα, είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω - μπορεί μονάχα για το λόγο αυτόν ο σαματάς να ταράζει τα αυτιά μου. Μα τι μένει από τη ζωή, όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αφουγκραστεί τη γλυκιά φωνή που βγάνει το νυχτοπούλι ή τα συνακούσματα των βατράχων ολόγυρα σε ένα βάλτο μέσα στη νυχτιά; Ο ερυθρόδερμος προτιμάει το απαλόηχο αγέρι λαγαρισμένο από την καταμεσήμερη βροχή ή μοσχοβολημένο με το πεύκο. Του ερυθρόδερμου του είναι ακριβός ο αγέρας, γιατί όλα τα πάντα μοιράζονται την ίδια πνοή - τα ζώα, τα δέντρα, οι άνθρωποι. Ο λευκός δε φαίνεται να δίνει προσοχή στον αγέρα που ανασαίνει. Σαν ένας που χαροπολεμάει για μέρες πολλές, δεν οσμίζεται
τίποτα.


Αν ξέραμε, μπορεί να καταλαβαίναμε - αν ξέραμε τα όνειρα του λευκού, τις ελπίδες που περιγράφει στα παιδιά του τις μακριές χειμωνιάτικες νύχτες, τα οράματα που ανάφτει στο μυαλό τους, ώστε ανάλογα να δέονται για την αυριανή. Αλλά εμείς είμαστε άγριοι. Μας είναι κρυφά τα όνειρα του λευκού. Και επειδή μας είναι κρυφά, θα εξακολουθήσομε το δρόμο μας. Αν τα συμφωνήσομε μαζί, θα το πράξομε, για να σιγουρέψομε τις προστατευόμενες περιοχές που μας τάξατε. Εκεί θα ζήσομε, μπορεί, τις μετρημένες μέρες μας καταπώς το θελήσομε. Όταν ο στερνός ερυθρόδερμος λείψει από τη γη, και από τη μνήμη δεν απομείνει παρά ο ίσκιος από ένα σύννεφο που ταξιδεύει στον κάμπο, οι ακρογιαλιές αυτές και τα δάση θα φυλάγουν ακόμα τα πνεύματα του λαού μου - τι αυτή τη γη την αγαπούν, όπως το βρέφος αγαπάει το χτύπο της μητρικής καρδιάς. Αν σας την πουλήσομε τη γη μας, αγαπήστε την, καθώς την αγαπήσαμε εμείς, φροντίστε την, καθώς τη φροντίσαμε εμείς, κρατήστε ζωντανή στο λογισμό σας τη μνήμη της γης, όπως βρίσκεται τη στιγμή που την παίρνετε, και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή μπόρεσή σας, με όλη την καρδιά σας, διατηρήστε τη για τα τέκνα σας, και αγαπήστε την, καθώς ο Θεός αγαπάει όλους μας. Ένα ξέρομε - ο Θεός σας είναι ο ίδιος Θεός. Η γη Του είναι ακριβή. Ακόμα και ο λευκός δε γίνεται να απαλλαχτεί από την κοινή μοίρα.

"Παγκόσμιος Συναγερμός για το Περιβάλλον και την Ειρήνη", Λάμπης Λούκος