Η ιστορία της σκέψης έχει ήδη σχεδόν την ηλικία του έμφρονος ανθρώπου. Άνθρωποι των σπηλαίων, φιλόσοφοι, πολιτικοί, θρησκευόμενοι, σκεπτικιστές, ποιητές, αστοί και προλετάριοι, χειρώνακτες, επιστήμονες, αλαφροϊσκιωτοι και ρεαλιστές όλων των εποχών- όλο γενικά το συνάφι των ανθρώπων- εμπλέκονται, λίγο ή πολύ, στο παραμύθι αυτό της ζωής και του θανάτου.
Βασικός στόχος είναι η κατάκτηση. Σε όλους τους τομείς και με όλες τις ποικιλίες της, αφού και οι σκέψεις- άρα και οι επιδιώξεις- των ανθρώπων είναι ποικίλες. Έτσι, ανάλογα, ευτυχούμε ή δυστυχούμε, επιπλέουμε ή βυθιζόμαστε, σε κάθε όμως περίπτωση ελπίζουμε ν’ αναστηθούμε.
Το χειρότερο όμως απ’ όλα είναι πως η αιμορραγία μας δεν σταμάτησε. Θα συμβεί άραγε ποτέ αυτό οριστικά- τοπικά, περιφερειακά ή και παγκόσμια; Το όνειρο αυτό μοιάζει με ουτοπία. Τι πιο όμορφο όμως απ’ το να την κυνηγάς; Τι πιο όμορφο να κυνηγάς- σαν κατάκτηση- την αλληλοπροσέγγιση των ανθρώπων, το συναισθηματικό, λογικό και ιδεολογικό τους πλησίασμα, ώστε- κρατώντας με αλληλοσεβασμό και ελευθερία επιλογής τις πολιτισμικές, θρησκευτικές, γλωσσικές, λαογραφικές και άλλες ιδιαιτερότητές τους μέσα σ’ ένα πολύχρωμο παζλ- να αντιλαμβάνονται πληρέστερα τους ευρύτερους κοινωνικούς όρους συνύπαρξης και να κινούνται έξω από τα όρια της βίας και των πολέμων;
Οι περισσότεροι απ’ τους «προφήτες», τους «θεούς» και τους «σωτήρες» απέρχονται άλλοι με «κληρονομιές» για τις τσέπες τους κι άλλοι με κληρονομιές για τους κοινούς θνητούς, για ν’ αγαπιούνται αυτοί οι τελευταίοι ή να σκοτώνουνται. Μιλώντας αυτή τη στιγμή «εξ απαλών ονύχων» γι’ αυτές τις κληρονομιές πιθανό θα προσκρούσουμε. Πρέπει όμως να πούμε πως πολλές «διαφορές»- και μιλάμε για κείνες που «φέρνουν στα χέρια» τους λαούς, τις εθνικές ή άλλες επιμέρους ομάδες- κάτω από καθεστώς αλληλοκατανόησης, αλληλοαποδοχής, ελευθερίας, μη εκμετάλλευσης ή υποδούλωσης μπορούν να αμβλύνονται και να αποδυναμώνονται. Κι αν αυτό, ακόμα και σήμερα, δεν συμβαίνει είναι γιατί οι ενεργητικοί παράγοντες που απαιτούνται υπολειτουργούν. Κι έτσι, ο γνωστός κανόνας «εν τη ενώσει η ισχύς» δίνει, σαν συνέπεια, τη θέση του στον κανόνα «εν τη διαιρέσει η αποδυνάμωσις».(Γ.Τ.)
